Günümüzde muvazaa iddialarının en çok görüldüğü alanlardan biri de mirastır. Muris muvazaas, murisin sağlığında yapılan devir işlemi ile mirasçılardan mal kaçırmasıdır. Mahkemede muris muvazaasından bahsedebilmek için murisin sağlığında mirasçılarının birinden, birkaçından veya tamamından mal kaçırma iradesi ile hareket ettiğinin davacı tarafından ispat edilmesi gerekmektedir. Tabi burda kişilerin aklından geçenlerin bilinebilmesi mümkün değildir. Buradaki iradenin tespiti için yargıtayın oluşturduğu içithatlerin göz önünde bulundurulmalıdır. Muris muvazaasnda murisin irade tespit edilmesi ile ilgli yeterli bilgiye bu yazımızda ulaşacaksınız
Öncelikle muvazaadan bahsetmek gerekirse:
Muvazaa tarafların, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla gerçek iradelerini yansıtmayan bir görünüş yaratmak amacıyla yaptıkları gizli anlaşmadır. Muvazaada irade ve beyan arasında uyumsuzluk bulunmaktadır. Muris tarafından vefat etmeden önce mirasçılardan mal kaçırma maksadıyla yapılan devirler muris muvazaasına konu olmaktadır. Hukukumuzda muvazaa hakkında yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu alan Yargıtay içtihatları ile şekillenmiştir. Dava açmadan önce Yargıtayın muvazaa ispatında aramış olduğu kriterlere bakmak faydalı olacaktır.
Muris Muvazaası Davasını Kimler Açabilir?
Murisin yapmış olduğu muvazaalı işlem ile miras hakkı zedelenen her mirasçı dava açabilmektedir. Her mirasçının ayrı ayrı dava açma hakkı bulunmaktadır.
Mal Kaçırma İddiasından Bahsedebilmek İçin Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir ?
Muris muvazaası iddiasında bulunulması için devir konusunun tapuya kayıtlı bir taşınmaz olması gerekmektedir.
Miras bırakanın devir işlemi ile amaçladığı mirasçıların miras hakkını zedelemek olmalıdır. Muris görünürdeki işlem ile mirasçılarını aldatma kastı içerisinde olmalıdır.
Muris muvazaasında görünürdeki işlem muris ve devir işlemine taraf olan üçüncü kişinin gerçek iradesini yansıtmamalıdır. Örnek vermek gerekirse taşınmazın tapuda satışının yapılması ancak taraflar arasında bir bağış sözleşmesi yapılması. Bu durumda görünürdeki işlem olan satış sözleşmesi tarafların gerçek iradelerini yansıtmamaktadır.
Gizli işlem taraflar görünürdeki sözleşmenin arkasına saklanarak kendi aralarındaki yaptıkları sözleşmedir. Yukarıda vermiş olduğumuz örnekte satış sözleşmesi görünürdeki işlem olup bağış sözleşmesi ise gizli işlemdir.
Muvazaa sözleşmesi muris ve sözleşmenin karşı tarafı arasında yapılan sözleşmedir. Muvazaa konusunda tarafların kendi aralarında anlaşmış olması gerekmektedir. Muris muvazaasından bahsedebilmek için bu hususlara dikkat edilmelidir.
Muris Muvazaasında Muris İradesi Nasıl Tespit Edilir ?
Muvazaalı işlemde bir iç sorun olan gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti genellikle kolay olmamaktadır. Bu nedenle Yargıtay tarafından murisin mal kaçırma maksadının tespiti için belirli kriterlerin varlığı aranmaktadır. Bu kriterler her olayda bulunmasa da muris muvazaasının ispatı noktasında kolaylık sağlamaktadır.
Gelenek ve görenekler bakımından ; Anayasal düzlemde cinsiyet eşitliği sağlanmışsa da mevzubahis miras olduğunda durum değişmektedir. Her yörenin kendi gelenek ve görenekleri vardır. Pek çok yörede genel eğilim kadına yönelik miras hakkının kısıtlanması yönündedir. Bu durum da genel olarak kadının evlenip kocasının soy adını almasından kaynaklanmaktadır. Bu kriterler davada tanık delili ile muris muvazaası ispatlanabilmektedir.
Muris ve üçüncü kişi arasındaki ilişki, murisin taşınmaz satımında bir nedenin olup olmaması bakımından ; sözleşmenin tarafı olan üçüncü kişinin murisin son zamanlarında muris ile yakınlık kurmaya başlaması, muris ile olan samimiyetini arttırması gibi durumlar olayların akışı bakımından önem arz etmektedir. Sözleşmenin tarafı olan üçüncü kişinin murisin bakım ve gözetime ihtiyacı olmamasına rağmen, murise bakması, yardım etmesi muriste minnet duygusu uyandırması da söz konusu olabilmektedir. Murisin sağlığında malına düşkün olması veyahut malını satmak için bir sebebi bulunması da muris muvazaası iddiasında etkilidir. Şayet murisin gelir düzeyi yüksekse, emekli maaşı varsa ve ekonomik sıkıntısı bulunmuyorsa muvazaa iddiasında bu noktalara dikkat çekilmesi gerekmektedir. Tüm bu hususlar sosyal ekonomik durum araştırması ve tanık beyanları ile ispatlanabilmektedir.
Sözleşmenin tarafı üçüncü kişinin ödeme gücü, satış bedeli ile işlem tarihindeki gerçek değer arasındaki fark; sözleşme tarafı olan üçüncü kişinin devir tarihinde taşınmazı satın alacak ödeme gücünün bulunup bulunmadığı en önemli noktalardandır. Bu bakımdan davada mahkemece sözleşme tarafı üçüncü kişinin malvarlığı araştırılmalı ve geliri tespit edilmelidir. Muris ve sözleşme tarafı üçüncü kişi arasında yapılan muvazaalı işlemde murise para gönderildi mi gönderilen para satış bedelini karşılıyor mu bu gibi noktalar da araştırılmalıdır. Davada tarafların banka hesap hareketleri, ödeme dekontu vb. belgeler istenmelidir. Devir konusu taşınmazda yapılacak keşif sonrası düzenlenecek bilirkişi raporu ile taşınmazın işlem tarihindeki değerinin tespiti de muris muvazaası iddiasının ispatı açısından önem taşımaktadır. Şayet satış bedeli ile işlem tarihindeki değer arasında büyük fark varsa muvazaadan söz edilebilecektir.
Tüm bu kriterlerin yanında ayrıca murisin mirasçılarından mal kaçırmak için bir sebebinin olduğu da ispatlanmalıdır. Murisin mirasçılarından ne sebeple mal kaçırmak istediği somut olaya göre farklılık göstermektedir.
Muris Muvazaası 3. Kişiye Satış
Muris muvazaası 3. kişiye satış işleminde irdelenmesi gereken husus 3. kişinin niyetidir. Türk Medeni Kanununa göre iyiniyetli kişin edimi iptale konu edilememektedir. Ancak bu kişinin muris ile muvazaa anlaşması yaptığı tespit edilirse tapu iptali söz konu olabilecektir. Mirasçının mirastan yoksun bırakılmasına yönelik bir işlem olan muris muvazaasının oluşması durumunda muris muvazaası nedeniyle tapu iptal davası açılması gerekir. Muris Muvazaası 3. Kişiye Satış gerçekleştiğinde görünürdeki işlem ile gerçek işlem
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davasında niteliği itibariyle bir gayrimenkul davası olduğundan yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi olacaktır. Görevli mahkeme ise asliye hukuk mahkemeleri olacaktır.
Muris Muvazası Zamanaşımı
Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davasında zamanaşımı bulunmamaktadır. Zira muvazaalı işlem başından beri geçersiz olup bu işlemin geçersizliği her zaman ileri sürülebilecektir.
İLİGİLİ YAZILARIMIZ