Hukukumuzda, malik, malını elinde haksız olarak bulunduran kimseye karşı müdahalenin men-i davası açabilmektedir. Malik hakları TMK 683. Maddesinde tanımlanmıştır :“Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Bu dava hak sahibi olan kimsenin söz konusu hakkı kullanmasının mümkün olmaması ya da söz konusu hakkı kullanmasının zorlaşması halinde açılmaktadır. Örneğin komşunuz garaja eşyalarını koyarak garajı kullanmanızı mı engelliyor ? Komşu taşınmazdaki inşaattan tarlanıza hafriyat malzemesi mi dökülüyor ? Dededen kalma arsanızın bir kısmına otoyol mu yapılmış ? İşte tüm bu sorunların çözümü müdahalenin men-i davası ile mümkün. Üstelik bu haksız el atma neticesinde uğramış olduğunuz maddi zararın ödenmesi için de bu davaya ecrimisil tazminatını da dahil edebilirsiniz. Ecrimisil tazminatı hakkında ayrıntılı bilgi almak için sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
MÜDAHALENİN MEN-İ DAVASININ KOŞULLARI NELERDİR ?
Müdahalenin men-i davası açılabilmesinin ilk koşulu haksız bir müdahalenin varlığıdır. Haksız işgal sonucu hak sahibi olan kimsenin söz konusu hakkı kullanmasının mümkün olmaması veya kullanmasının zorlaşması gerekmektedir. Ve bu durumun hala devam ediyor olması gerekmektedir. Ancak belirli durumlarda işgal zarara sebep olsa da işgalden söz edilemeyecektir. Bu durumlar Türk Borçlar Kanunu madde 63’te hukuka aykırılığı kaldıran haller olarak düzenlenmiştir.
Türk Borçlar Kanunu madde 63’e göre:
“Kanunun verdiği yetkiye dayanan ve bu yetkinin sınırları içinde kalan bir fiil, zarara yol açsa bile, hukuka aykırı sayılmaz.
Zarar görenin rızası, daha üstün nitelikte özel veya kamusal yarar, zarar verenin davranışının haklı savunma niteliği taşıması, yetkili kamu makamlarının müdahalesinin zamanında sağlanamayacak olması durumunda kişinin hakkını kendi gücüyle koruması veya zorunluluk hâllerinde de fiil, hukuka aykırı sayılmaz.”
Bu şartların varlığı halinde müdahale haksız olarak kabul edilmeyecektir.
Müdahalenin men-i davasının başka bir şartı ise hak sahibinin malın üzerindeki tüm hakimiyetini kaybetmemiş olmasıdır. Yani hak sahibi malın kendisine iadesini değil malına yönelik müdahalenin önlenmesini talep edecektir.
Ayrıca müdahalenin men-i davasında talebin mülkiyet hakkına dayanması nedeniyle kişinin mülkiyet hakkına sahip olmasını gerektirmektedir.
MÜDAHALENİN MEN-İ DAVASINI KİMLER AÇABİLİR ?
Müdahalenin söz konusu olduğu malın maliki veyahut malikin mirasçıları tarafından bu dava açılabilmektedir. Paylı mülkiyetin söz konusu olduğu durumlarda her bir malik dava açabilmektedir. Elbirliği mülkiyet durumunda da ortak bir menfaat söz konusu olması nedeniyle her bir ortak ayrı ayrı dava açabilmektedir. Her iki mülkiyet
durumunda da bir paydaşın aldığı karar tüm maliklere sirayet edecektir.
PAYDAŞLAR ARASINDA AÇILAN MÜDAHALENİN MEN-İ DAVASI
Dava konusu edilen haksız işgal 3. bir kişiden kaynaklı değil de paylı yada elbirliği mülkiyette ortaklardan biri olabilmektedir. Bu durumda dikkat edilecek husus paydaşlar arası yazılı veya fiili bir kullanım sözleşmesinin varlığıdır.
MÜDAHALENİN MEN-İ DAVASINDA NELER TALEP EDİLEBİLİR ?
Müdahalenin men-i davası ile amaçlanan müdahalenin sona erdirilmesidir. Dava sonunda davalı hakkında bir şeyi yapmaya ya da yapamamaya dair hüküm kurulacaktır. Tüm bunların yanında davalıdan eski hale getirme de talep edilebilmektedir. Şayet el atma sonucu bir zarar mevcutsa bu zararın giderilmesi de ecrimisil davası açılarak talep edilebilecektir. Ecrimisil davası ile ilgili yazımıza buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz
MÜDAHALENİN MEN-İ DAVASINDA GÖREVLİ MAHKEME
Müdahalenin men-i davasında genel görevli görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleri olacaktır. Ancak bunun dışında ayrıca mahkemelerin görevi dava konusuna göre de belirlenmektedir. Örneğin dava kat mülkiyeti kanunundan kaynaklı ise görevli mahkeme sulh hukuk mahkemeleri olacaktır. Haksız işgal idarenin ve işlem veya eyleminden kaynaklanıyor ise dava idari yargıda görülecektir.
MÜDAHALENİN MEN-İ DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME
Bu davalarında taşınmazın bulunduğu yer mahkemeleri yetkilidir.
MÜDAHALENİN MEN-İ DAVASINDA ZAMANAŞIMI
Müdahalenin men-i davası haksız işgal devam ettiği sürece açılabilmektedir. Haksız işgalin ne kadar süredir devam ettiğini bir önemi bulunmamaktadır.
Av. Ahmet Ayhan ÖZTÜRK & Av. Ece SEZGEN
İLGİLİ YAZILARIMIZ